In de fysieke leefomgeving zijn talloze activiteiten die de waterkwaliteit beïnvloeden — direct of indirect. Denk aan lozingen van bedrijven, activiteiten van burgers, riooloverstorten, landbouwemissies, emissies uit de lucht en zelfs uitwerpselen van watervogels. Deze vervuilingen raken niet alleen het milieu, maar ook de volksgezondheid en economische sectoren als drinkwaterwinning en voedselproductie.
Het werk van de VTH-professionals (Vergunningverlening, Toezicht, Handhaving) is onmisbaar. Om impactvolle activiteiten te reguleren en te controleren, zijn diverse wetten van kracht, waaronder:
- De Omgevingswet
- Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)
- Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)
- De Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden
Daarnaast spelen ook Europese richtlijnen een belangrijke rol, zoals de Kader Richtlijn Water (KRW), het 8e Nitraat Actieprogramma (NAP) en de (herziene) EU-richtlijn Stedelijk Afvalwater.
Huidige uitdagingen
Uit onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) blijkt dat Nederland nog onvoldoende vorderingen maakt in het verbeteren van de oppervlakte- en grondwaterkwaliteit. De voornaamste probleemstoffen zijn:
- Nutriënten (zoals stikstof en fosfaat)
- Zware metalen
- Gewasbeschermingsmiddelen
- Medicijnresten
- Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)
- PFAS
- Microplastics
Opgaven richting 2027
De tijd dringt. De doelen van de Kader Richtlijn Water moeten in 2027 gehaald zijn. De Europese Commissie gaf in een recente evaluatie aan dat er een versnelling nodig is. Voor het VTH-stelsel betekent dit:
- Versterking op uitvoeringsgerichte VTH-inzet
- Scherpere inzet op toezicht en handhaving
- Nieuwe verontreinigingen (zoals PFAS en medicijnresten) beter gemonitord en aangepakt
- Samenwerking tussen overheden en sectoren verder versterken
- Aanpassing en actualisatie van wet- en regelgeving
De verbetering van waterkwaliteit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid en vraagt inzet van ons allen. Alleen door kennisdeling, effectieve regelgeving en samenwerking met de waterkwaliteit- en riool beheerders kan Nederland stappen zetten richting schoon en veilig water.
Na 2027 zijn we nog niet klaar met de KRW-doelstellingen. Niet alleen omdat er een aanwezige kans bestaat dat we nog niet aan alle doelen voldoen, maar ook omdat er blijvend nieuwe stoffen worden toegevoegd aan de KRW. Schoon water is geen vanzelfsprekendheid en blijft onze aandacht vragen.
